Dış Kaynaklı Proje Süreçleri Yönetim Sistemi
Değirmençay Ş. (Yürütücü), Özdemir S. , Küçükler S.
Canine parvoviral enteritis (CPE) dünya çapında özellikle 6 hafta-6 aylık yaştaki genç köpeklerin etkilendiği köpeklerin en yaygın morbidite ve mortalite nedenlerinden biri olan bir enfeksiyondur. Hastalığın etkeni canine parvovirüs (CPV), köpeklerde gastrointestinal sistem, kemik iliği, lenfoid doku ve kardiyak miyositlerde hızla bölünen hücreleri enfekte etmektedir. Kemik iliğindeki lökosit prekürsörlerinin yok edilmesi enfekte hayvanlarda lökopeniye neden olmaktadır. Virüs kemik iliği dışında timus ve diğer lenfoid dokulardaki hücrelere de aktif olarak saldırdığından, total lökosit sayımı ve lökopeni ile nötropeninin varlığı CPV'li hastalarda ayırt edici bir özellik olarak kabul edilmiştir. Hastalığın seyri sırasında oluşan lökopeninin varlığı ve ciddiyeti hastalığın prognozunun tahmin edilmesinde yararlı olabilmektedir. Günümüze kadar CPV ile enfekte köpeklerde diagnostik ve prognostik amaçlı birçok çeşitli biyobelirteçlerin hastalığa bağlı nasıl değişim gösterdiği araştırılmıştır. CPV enfeksiyonunun karmaşık patofizyolojisi bağlamında hastalığın patogenezini aydınlatmak, tanı ve tedavinin etkinliğini, hospitalizasyon süresini ve prognozu belirlemek için yeni biyobelirteçlerin belirlenmesi çok önemlidir. Bu amaçla tıp hekimliğinde son yıllarda insan genomu üzerine yapılan yoğun araştırmalarda yeni nesil biyomarkör ve tedavi ajanları olma yolunda önemli potansiyelleri ve düzenleyici rolleri olan protein kodlamayan RNA transkribe eden binlerce gen belirlenmiştir. Bunlardan biri olan sirkülerRNA’lar (circRNA) genetik düzenleyici olarak görev yapan ve doğrusal RNA’lara göre daha stabil olan kodlamayan RNA türüdür. Dokuya özgü ve gelişimsel aşamaya özgü bir şekilde eksprese edilmeleri circRNA’ları spesifik hastalıkların potansiyel biyobelirteçleri haline getirmektedir. CircRNA’ların tümör oluşumunda, kanserin ilerlemesinde, kalp yetmezliğinin oluşumunda, ilaç direncinde, enfeksiyonlarda ve nörolojik hastalıklar dahil olmak üzere çok sayıda hastalığın başlaması ve ilerlemesi ile ilişkili olduğu gösterilmiştir. Veteriner hekimliğinde protein kodlamayan RNA’lar üzerine ilgi yeni yeni artmakta ve günümüzde sadece miRNA üzerine yapılmış araştırmalar bulunmaktadır. CPV enfeksiyonunda circRNA’lar ile ilişkili yapılmış herhangi bir çalışma bulunmamaktadır. Buradan hareketle bu çalışmada canine parvovirus ile doğal olarak enfekte olmuş köpeklerde farklı şekilde eksprese olan circRNA’lar, küçük RNA dizileme yöntemi ile belirlenecek ve karakterize edilecektir. Ayrıca klinik bulgular ve total lökosit temelinde oluşturulan skorlamaya göre hafif ve şiddetli olmak üzere 2 gruba ayrılan ve biyokimyasal parametrelerle de hastalığın şiddetinin, enflamasyonun, sepsisin ve organ hasarlarının ortaya konduğu gruplardaki köpeklerde elde edilen circRNA’ların gruplar arası karşılaştırması neticesinde circRNA’ların enflamatuvar, organ hasar belirteci ve hastalığın şiddetinin göstergesi olarak kullanılabilmelerine yönelik RNA tabanlı yaklaşımların ortaya konması hedeflenmektedir.